”THẦN DƯỢC” COLLAGEN ?

Hiểu được bài viết này, bạn sẽ thấy Collagen không phải “thần dược” của sắc đẹp như rất nhiều brand tung hô.
Đầu tiên là tổng quan về Collagen,
I. Collagen 
Collagen là một thành phần protein, làm trụ chính cho tế bào, các mô và cơ quan. 
💦Collagen chiếm khoảng một phần ba của hàm lượng protein trong cơ thể, (thậm chí cả trong xương chứ không phải chỉ trong da đâu nhá). Collagen, keratin và elastin tạo ra cấu trúc và độ đàn hồi cho da.
💦Về mặt cấu trúc, Collagen lại không giống như hầu hết các protein khác (ở dạng cụm phân tử – compact molecular clumps) mà lại ở dạng sợi fiber (hay mạng lưới sợi khi collagen hoàn toàn trưởng thành) Collangen chủ yếu bao gồm 4 axit amin: lysine, proline, hydroxylysine và hydroxyproline. Các mô hình phổ biến nhất trong các chuỗi axit amin của collagen là lysine-hydroxylysine-proline và lysine-hydroxylysine-hydroxyproline.
II. Loại Collagen

- Có khoảng 28 loại collagen khác nhau, chỉ riêng mô liên kết của da đã có loại: I, III, IV được phân bố từ tầng mặt cho đến tầng đáy của da.
• Type I Collagen – Collagen có nhiều nhất trong cơ thể. Tìm thấy trong gân, xương, da và các mô khác. Đặc biệt phong phú trong các mô sẹo.
• Type II, IX, X, XI – Sụn
• Type III – thường gặp trong các mô đang phát triển, đặc biệt là ở giai đoạn đầu (giai đoạn 1) khi đang trong quá trình chữa lành các vết thương. Sau đó hầu hết loại collagen này sẽ được thay thế bởi loại collagen “mạnh” hơn là Collagen type I
• Type IV – Basal lamina (tớ không biết từ này tiếng Việt là gì, có bạn nào học sinh hoc/Y ở Việt Nam không, nhưng cái này như kiểu màng lọc của các mao mạch ý)
• Type V, VI – Thông thường hay thấy cùng Collagen type I
• Type VII – biểu mô (lớp niêm mạc đường tiêu hóa, đường tiết niệu, v.v…)
• Type VIII – Lớp lót thành mạch máu
• Type XII – Thông thường hay thấy cùng Collagen type I và type III
💦Loại Collagen phong phú nhất trên da là Collagen type I và Collagen type III, như đã nói ở trên Collagen type V, VI, XII hay đi kèm với hai loại nói trên nên đây cũng sẽ là 2 loại Collagen thường gặp trong da với mức độ thấp hơn nhiều. Nghiên cứu về các loại Collagen này chưa có nhiều.
III. Loại Collagen và quá trình lão hóa
😢Chúng ta đều biết là lượng collagen trong da sẽ giảm đi cùng với tuổi tác. Tuy nhiên các loại collagen khác nhau sẽ hoạt động khác nhau. Ví dụ ở da của trẻ em sẽ có rất nhiều Collagen type III vì như đã nói ở trên đây là loại collagen trong mô đang phát triển. Collagen type III góp phần tạo ra làn da mềm mại mịn màng ở trẻ con. 
💦Cùng với tuổi tác lượng Collagen type III giảm, thay vào đó là Collagen type I Thông thường Collagen type I sẽ tiếp tục được build up cho đến khi bạn tầm 35 tuôi (nhưng ở tốc độ khác nhau ở các tuổi khác nhau nhé!). Sau tuổi 35, Collagen type I chủ yếu suy giảm. Có nghiên cứu nói rằng collagen giảm ở mức độ 1% một năm, như vậy tầm 50 tuổi là bạn mất tầm ½ lượng collagen rồi
Nhìn chung sau tuổi 35, tốc độ tạo ra collagen thấp hơn tốc độ suy giảm.
IV, Số lượng hay chất lượng
có càng nhiều collagen trong da càng tốt ,có đủ các loại collagen ,collagen phải còn nguyên vẹn (structured) và tạm gọi là “đạt đúng chỗ”.
V, Loại Collagen trong thực phẩm chức năng 
Trong các loại thực phẩm chức năng các bạn có gặp collagen type I, III, … nhưng ngoài ra còn thấy các tên như Fortigel®, Verisol, BioCell, NEMNói chung các loại tên nói trên cũng sẽ được phân loại theo 2 cách thôi
1. Loại Collagen (type I, II, III…) như đã nói ở trên
2. Quy trình sản xuất (ví dụ như hydrolysis phương pháp làm giảm trọng lượng phân tử – chúng ta đều biết collagen bôi trên da rất khó thẩm thấu vì phân tử quá lớn mà, phương pháp này chủ yếu làm tăng khả năng hấp thụ của cơ thể)
• Theo loại: Collegen type I thường thấy trong các thành phần có tên Fortigel, NEM, Verisol, các loại Collagen này có nguồn gốc từ da bò hay màng vỏ trứng. Các loại Collagen có nguồn gốc từ cá thông thường cũng là type I. Collagen type II sẽ thấy trong các loại collagen có tên BioCell hay UC-II (Undenatured Collagen) và có nguồn gốc từ sụn sương ức của gà.
• Theo quy trình sản xuất: Undenatured/unhydrolyzed (không thủy phân) và Hydrolyzed (thủy phân) collagen: Undenatured/unhydrolyzed có phân tử khá lớn và thường khá khó hấp thụ. Vì thế các công ty sản xuất đã hydrolyze collagen, tạo ra các phân tử nhỏ hơn để tăng khả năng tạm gọi là hấp thụ (bioavailability). Ví dụ về hydrolyzed collagen là BioCel, Verisol, Fortigel, ví dụ về unhydrolyzed như đã nói ở trên là UC-II.
• Một điểm nữa để phân biệt các loại thực phẩm chức năng collagen là % các phân tử glycosaminoglycan như hyaluronic acid và chondroitin sulfate. Về mặt này BioCell Collagen là loại duy nhất hiện tớ thấy có các nghiên cứu khoa học cho thấy có số lượng đáng kể glycosaminoglycan cùng với collagen.
VII, Tác dụng
1, Trên lý thuyết
Khoan nãy nói đến tác dụng của từng loại Collagen, trước tiên hãy xét đến liệu uống Collagen có tác dụng với da không? Trên lý thuyết (tức là dựa trên cơ chế hoạt động), thì câu trả lời là chưa chắc. Vì sao?
“Thực ra việc uống collagen với hi vọng bổ sung collagen còn là 1 dấu hỏi to, vì bản thân collagen là protein, khi vào cơ thể sẽ đc phân cắt và hấp thụ dưới dạng acid amin để cơ thể tổng hợp lại các loại protein cần thiết chứ ko phải bổ sung trực tiếp collagen như chúng ta vẫn nghĩ đâu ạ! “ – Honnie Phan
Ok, như vậy trên lý thuyết, việc uống collagen chưa chắc đã bổ sung collagen, vậy việc bôi Collagen ngoài da thì như thế nào nhỉ ? Câu trả lời cũng là khó có tác dụng vì hầu hết các phân tử collagen trong kem dưỡng da đều quá lớn để có thể được hấp thụ vào lớp hạ bì . Các sản phẩm này chỉ nằm bên ngoài lớp biểu bì thôi. Có một số công ty đang bán Collagen Micronized , với quảng cáo là Collagen đủ nhỏ để hấp thụ được vào da. Tuy nhiên kể cả khi được hấp thụ vào da, chúng ta cũng không biết được nó sẽ nằm ở dạng nào, liệu có tế bào da có sử dụng được dưới dạng đó hay không? Ngoài ra, có khả năng cao là các phân tử này sẽ gặp phải hệ thống miễn dịch của cơ thể (như kiểu một foreign body ở bên ngoài thâm nhập ý). Việc này có thể sẽ gây ra các phản ứng dị ứng hay đơn giản các phân tử sẽ bị phá hủy bởi các tế bào máu trắng trước khi đem lại bất cứ lợi ích nào cho da bạn.
2, Trong thực tế thử nghiệm lâm sàng (clinical trials)
a, BioCell Collagen
💦BioCell Collagen collagen type II thủy phân (65%), hyaluronic acid (10%) và chondroitin sulfate (20%). Tớ thấy có 4 thử nghiệm lâm sàng trên người cho thấy có hiệu quả với khớp và mô liên kết, và một số ít tác dụng với da (trong một số thử nghiệm nhưng không phải double blind nên không đáng tin cậy bằng các thử nghiệm về tác dụng đối với joint và connective tissues.)
💦Kích cỡ phân tử của bạn này có lẽ là nhỏ nhất trong số các loại collagen supplement (1.5 cho đến 2.5 kDa, so với thậm chí 200 kDa của loại unhydrolyzed), giúp thẩm thấu tốt hơn. Ngoài ra phân tích máu của những người tham gia vào thử nghiêm cho thấy lượng hyaluronic acid trong máu tăng khoảng 60 lần.
💦Nói ngắn gọn là bạn này là một trong số ít các bạn có một vài thử nghiệm lâm sàng về tác dụng. Tuy nhiên chủ yếu các nghiên cứu về tác dụng đối với khớp và nguồn của các nghiên cứu này cũng chưa phải là những nguồn có uy tín nhất trong các journal về chăm sóc da và sức khỏe. Mặc dù vậy cũng nên nhớ là số lượng thử nghiệm về tất cả các loại collagen đều khá hạn chế nến bạn này như thế là cũng có khả dĩ hơn.
💦Về phương pháp nghiên cứu, các bạn nên nhớ là tất cả các thử nghiệm này đều đo khả năng cải thiện level của collagen, chứ không thực chất đo đạc được khả năng đàn hồi của da hay số lượng nếp nhăn v.v…
2, Hydrolyzed type I collagens: Verisol
💦Trong số tất cả các loại type I collagen tớ chỉ tìm thấy thử nghiệm lâm sàng trên Verisol.
Một thử nghiệm gần đấy được publish vào tháng 8 trên tạp chí Skin Pharmacology and Physiology. Nghiên cứu này tập trung thẳng vào vấn đề tác dụng của Verisol Collagen với da. Đây là double blind study, thực hiên trên 69 phụ nữ tuổi từ 35 đến 55 trong 4 tuần (chia làm nhóm có sử dụng và không sử dụng thuốc đế so sánh kết quả). Tính đàn hồi của da được đo trước và sau, kết quả cho thấy sau 4 tuần, độ đàn hồi tăng 15%. Độ đàn hồi tiếp tục được so sánh sau 8 và 12 tuần với kết quả khả dĩ.
Nghiên cứu thứ 2 cũng được publish trong năm 2014 vào tháng 12, thực ra đây là phần 2 của nghiên cứu nói trên, bởi cùng một nhóm nghiên cứu tại trường đại học Kiel và đại học Sao Paulo. Thử nghiệm thứ hai trên 114 người, tuổi từ 45 – 65, nồng độ Bioactive Verisol là 2.5g, nghiên cứu cho thấy có nhóm có sử dụng thuốc có mực độ collagen type I cao hơn 65%, và khả năng giảm nếp nhăn được ghi nhận.
Tất nhiên đây là 2 nghiên cứu của cùng 1 nhóm nên có lẽ không thể coi là hoàn toàn thuyết phục được, nhưng so sánh với các loại collagen khác, thử nghiệm lâm sàng này cho thấy kết quả khả dĩ nhất.
Bạn Neocell mà các bạn hay sử dụng có hydrolyzed collagen type I nhưng không phải Verisol, trên lý thuyết phân tử của bạn ý đủ nhỏ nhưng tác dụng dựa trên thử nghiệm lâm sàng thì tớ không thấy nên chưa thể kết luận về tác dụng (về type III cũng vậy). 
3, Undenatured collagen-II (UC-II)
Tớ không tìm thấy nghiên cứu về bạn này nhưng trên lý thuyết, kích cỡ phân tử của bạn ý khá lớn, không biết khả năng hấp thụ của bạn ý có được khả quan không.
4, NEM hay các loại collagen có nguồn gốc từ da cá khác
Nghiên cứu của bạn này hạn chế ở mức độ thử nghiệm trên màng trứng. Nghiên cứu cho thấy NEM có một số ảnh hưởng tích cực đến giảm đau ở khớp. Tuy nhiên về lý thuyết thì bạn ý có % type I collagen khá thấp (12 – 18%) thôi nên kết quả có thể sẽ không được cao.
5, Type III collagen:
Rất tiếc là các nghiên cứu tớ đã đọc không có về Type III. Có bạn nào đọc rồi không thì chia sẻ nhé! Hi vọng trong tương lai tớ sẽ “mò” ra cái gì đó.

VIII, Kết luận,
Như vậy cho đến thời điểm này chỉ có 2 loại collagen mà tớ đọc được có nghiên cứu đem lại tác dụng.
Đối với khớp và một số ít nghiên cứu về tác dụng trên da có bạn BioCell với một số sản phẩn sau:
1. BioCell Collagen with Hyaluronic Acid
2. Vitacost Hyaluronic Acid with BioCell Collagen II
3. Health Logics Laboratories, Inc. BioCell Collagen®
4. Jusuru International LIQUID BIOCELL LIFE
5. Doctor’s Best, Inc. Best Hyaluronic Acid with BioCell Collagen
Đối với tác dụng trên da có bạn Verisol với một số sản phẩm sau:
1. Swanson Ultra Beauty Drink Mix with Verisol®
2. Reserveage Organics Collagen Replenish with Hyaluronic Acid & VitaminC
3. Lindberg Skin Rejuvenator with Verisol
4. (còn một ban của Đức nữa mà tớ không thể nhớ ra được)
. Tuy nhiên loại undenatured hay unhydrolyzed có lẽ nên tránh vì kích thước phân tử tương đối lớn.
- Uống collagen gây mụn: collagen không gây mụn nhưng phần lớn tpcn collagen chứa một đống hầm bà lằng đủ thứ, vit A, vit E, biotin, và một loạt những sáng chế trời ơi của hãng.